Terugblik

Tekst Wilbert Eijsink
Foto’s Jessica Geertsma en Wilbert Eijsink

Zaterdag 8 juni verzamelden leden van de regio’s Noord-Holland en Midden zich in Hilversum bij Zonnestraal, een voormalig sanatorium dat opgezet is voor tuberculosepatiënten. Zonnestraal is een iconisch rijksmonument ontworpen door Jan Duiker, Bernhard Bijvoet en Jan Gerko Wiebenga in de jaren twintig als sanatorium in Hilversum. Het complex is pionierswerk uit de periode van het Nieuwe Bouwen. Zonnestraal beslaat circa 120 hectare en ligt in het Loosdrechtse Bos.

Gids Jan Schriefer wachtte ons al op. Met enige trots vertelde hij dat hij als zoon van een oud tuberculosepatiënt op het terrein van Zonnestraal geboren is. Alhoewel hij zijn leven lang daar woont en hij alle hoeken en gaten van het terrein kent, laat hij zich af en toe nog verrassen door een lichtstraal en na het kappen van een stukje bos, waar de zaadjes van de heide na 100 jaar spontaan weer opkwamen. Daardoor kwam het gebouw weer als een schip op de paarse heide.

Met eenzelfde vernieuwingsdrang zoals wij deze ook bij de Citroën DS kennen zijn de gebouwen van de Zonnestraat tot stand gekomen: het Nieuwe Bouwen. Een draagconstructie van beton, die van binnenuit dragend is en ruimte geeft om zo veel als mogelijk glas te plaatsen. De kleur lichtblauw (Duiker-blauw) van de kozijnen die het effect van transparantie van de gebouwen extra ondersteunen. Qua vorm en glasgebruik zijn vergelijkingen met het Citroën-gebouw (gebouwd in 1930 en ontworpen door architect Jan Wils) op het Stadionplein in Amsterdam te maken. Ook bij de zeefdrukken van Joost Veerkamp komen de Citroën DS en Zonnestraal terug.
Na een periode van verval is geprobeerd om het gebouw zo authentiek mogelijk weer op te bouwen, waarbij de Turkse expertise nodig was voor de wanden en extra helder glas uit Litouwen om spiegelingen te voorkomen.

Op het einde had Jan nog een video van Jan van Zutphen, ook wel bekend onder zijn bijnaam Ome Jan. Hij was een bevlogen vakbondsman die opkwam voor de rechten van de arbeiders en betrokken was bij tuberculosebestrijding. De video liet een speech zien van Ome Jan aan patiënten die volledig genezen waren en gereed waren voor een terugkeer in de maatschappij. Iedereen die het terrein verlaat gaat door de poort met de tekst “de STERKEN voor de ZWAKKEN”. Na afloop hoorde we iemand in de groep zeggen: “prachtig, prachtig, prachtig”.

Daarna ging ieder zijn eigen weg, maar allemaal door de poort. Toeval of niet, op de terugweg naar huis galmt door de speakers van de DS Van Morrison met T.B. Sheets And the sunlight shining through the crack in the window pane en later And I can almost smell your T.B. sheets. On your sick bed ♫♫♫.

Abonneren op regio-updates

Leden van de regio Noord-Holland kunnen zich abonneren op updates van de agenda van regio. Ga hiervoor naar deze pagina van de website en vink agenda regio Noord-Holland aan. Dan krijg je automatisch bericht als er een nieuw item aan de regio-agenda toegevoegd wordt. Hetzelfde kun je doen voor de nieuwsbrief regio Noord-Holland. Nadat je de vinkjes gezet hebt, afsluiten met aanpassen. Het verzenden van nieuwsbrieven buiten de club om wordt hiermee overbodig.